Ἡ σύγκληση τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου, ἕνα σχεδὸν αἰῶνα μετὰ τὶς πρῶτες σχετικὲς προσπάθειες, ὑπῆρξε ἀδιαμφισβήτητα τὸ σπουδαιότερο ἐκκλησιαστικὸ γεγονὸς τῶν τελευταίων αἰώνων, δεδομένου ὅτι πρώτη φορὰ μετὰ ἀπὸ μία χιλιετία ἐκπρόσωποι τῶν ἐπιμέρους Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν συνῆλθαν, συζήτησαν καὶ ἔλαβαν ἀπὸ κοινοῦ ἀποφάσεις, ὕστερα ἀπὸ τὴ συσσώρευση ἐσωτερικῶν προβλημάτων δεκαετιῶν, τὰ ὁποῖα ἅπτονταν τῆς ὁρατῆς ἑνότητας τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἀναντιρρήτως ἡ προπαρασκευαστικὴ περίοδος ὑπῆρξε μακρὰ γιὰ τὴν ἱστορία. Ὅμως, ὁ ἰσχυρισμὸς ὅτι ὁ διαρρεύσας χρόνος παρῆλθε ἄκαρπος θὰ ἦταν ἄδικος. Μάλιστα, ἐὰν κάποιος ἐπιλέξει νὰ ἀξιολογήσει τὸ ἔργο τῆς Συνόδου χωρὶς νὰ μελετήσει τὶς διεργασίες τῶν 93 ἐτῶν ποὺ προηγήθηκαν, σίγουρα θὰ ἀδικήσει τὰ πράγματα. Τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ συγκληθεῖσα Σύνοδος βάλλεται ἐντόνως ἀπὸ ὁρισμένους φονταμενταλιστικοὺς κύκλους, οἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦν τὸ δικαίωμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας νὰ ἀνταποκριθεῖ συνοδικῶς στὶς σύγχρονες προκλήσεις καὶ ἐπιχειροῦν μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο τὴν καταστρατήγηση τῆς ὁρατῆς της ἑνότητας, ἀμαυρώνοντας τὸ ρόλο καὶ τὴν ἀποστολή της στὸ σύγχρονο κόσμο, μοῦ ἔδωσε τὸ κίνητρο νὰ ἀσχοληθῶ μὲ τὸ ἐν λόγῳ θέμα καὶ νὰ πραγματοποιήσω μία ὅσο γίνεται εἰς βάθος ἀνάλυση στὸ ἐγχείρημα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ τῶν ἐπιμέρους Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν. Ἄλλωστε, εἶναι ἀλήθεια ὅτι πληρέστερα καὶ ἀκριβέστερα θὰ ἐκτιμηθεῖ ἡ ἀξία τοῦ λαμπροτάτου ἱστορικοῦ γεγονότος ὅταν ἐξετάσουμε τὴν ὅλη διαδικασία, δηλαδὴ τὶς συνθῆκες καὶ τὶς προϋποθέσεις ὑπὸ τὶς ὁποῖες εἰσῆλθε στὴ ζωὴ καὶ τὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας. Μὲ τὴν πεποίθηση αὐτή, εὐελπιστῶ ὅτι ἡ παροῦσα μελέτη φωτίζει ὅλα τὰ ἀδιευκρίνιστα ζητήματα, ἑρμηνεύει ἢ ἐπανερμηνεύει τὰ γεγονότα, ἄλλα καὶ ἀποτελεῖ μία πενιχρὴ συνεισφορὰ στὴ μελλοντικὴ [ἀναμενόμενη] μείζονα συνοδικὴ ἔκφραση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.