Ο Θεόφιλος Καΐρης θαυμάστηκε, αγαπήθηκε αλλά και δίχασε όσο λίγες προσωπικότητες του νεώτερου ελληνισμού. Ιδεαλιστής και τυπικά και ουσιαστικά, ηθικιστής πέρα για πέρα, έσυρε άφοβα τον χορό του μεγάλου πνευματικού δράματος. Γι' αυτό και σήμερα, όποια και αν είναι η γνώμη μας για τις αλήθειες και τις πλάνες του Καΐρη, δεν μπορούμε παρά να υποκλιθούμε στο ηρωικό του ανάστημα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος ηρωισμός από το να είναι κανείς συνεπής προς την ευθύνη των ιδεών του.