Η έκδοση αποτελεί τον επιστημονικό κατάλογο, που συνοδεύει και τεκμηριώνει την περιοδική έκθεση του Υπουργείου Πολιτισμού ―της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας και του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης― με τίτλο «Στη Σπηλιά: ιστορίες από το σκοτάδι στο φως». Πρόκειται για μια πρωτότυπη σε σύλληψη έκθεση, που με εμπεριστατωμένη διεπιστημονική προσέγγιση επιδιώκει να αναδείξει τη διαχρονική και πολυσχιδή σχέση του ανθρώπου με τα σπήλαια ―σχέση που παραμένει αδιάρρηκτη από τους παλαιολιθικούς χρόνους έως τη σύγχρονη εποχή. Η επιλογή της συγκεκριμένης θεματικής αντανακλά τη διαρκή και πολυεπίπεδη σημασία των σπηλαίων στη ζωή και στον πολιτισμό του ανθρώπου. Από τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης του ανθρώπινου είδους, τα σπήλαια αποτέλεσαν όχι μόνο καταφύγια από τα στοιχεία της φύσης και τους θηρευτές, αλλά και τις πρώτες εστίες κοινωνικοποίησης, δημιουργίας και ανταλλαγής γνώσης και ανάπτυξης πολιτισμού. Ακόμη και όταν έπαψαν να αποτελούν κύριους χώρους κατοικίας, διατήρησαν την αρχέγονη διασύνδεσή τους με το θρησκευτικό και υπερβατικό στοιχείο, τα αρχετυπικά νοήματα και τους συμβολισμούς τους, που τα καθιστούν διαχρονικά τοπόσημα των μύθων και της συλλογικής ιστορικής μνήμης, αλλά και πηγές έμπνευσης για τον στοχασμό και την τέχνη, γνωρίσματα, στα οποία προστέθηκε ―χωρίς να τα αντικαταστήσει― το σύγχρονο επιστημονικό ενδιαφέρον για την κατανόηση της ιστορίας και της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον. Στις επιμέρους ενότητες παρουσιάζονται συνολικά 296 αντικείμενα από 30 σπήλαια της βόρειας Ελλάδας, καθώς και από μουσεία και συλλογές υψηλής επιστημονικής και πολιτιστικής σημασίας, πολλά από αυτά έως τώρα άγνωστα στο ευρύ κοινό. Κάθε έκθεμα αποτελεί ένα κομμάτι του παζλ που αφηγείται την ιστορία των σπηλαίων και της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου και της φύσης με αυτά. Παράλληλα αναδεικνύονται οι μεθοδολογικές και τεχνικές ιδιαιτερότητες, ο συναρπαστικός χαρακτήρας και οι ποικίλες προκλήσεις της σπηλαιολογικής αρχαιολογικής και ανθρωπολογικής έρευν